Ter afsluiting van de ontdekkingstocht van dit vak reflecteer ik graag op wat de kijkbezoeken en de workshops mij aan inzicht bijbrachten.

Van hieruit leg ik tot slot de link naar het belang van creativiteit en expressie binnen het sociaal-agogische werkveld.

 

Oorspronkelijk stond ik huiverig ten opzichte van dit vak. Ik vond het een vak waar belachelijk veel tijd en werk in zou kruipen. Ik kan niet tekenen, ik kan niet zingen, ik heb met ons drukgevulde gezinsleven amper tijd om naar een voorstelling te gaan. Ik moet dan nog voorstellingen en workshops kiezen die buiten mijn comfortzone liggen, in plaats van me verder te kunnen verdiepen in wat mij interesseert en in wat ik graag doe en goed kan.

Wat ik voelde was weerstand. Weerstand tegenover het onbekende. Weerstand om mezelf bloot te moeten geven. Weerstand om de grenzen van mijn kunnen voorbij te gaan. Weerstand om terug gebracht te worden naar minder leuke ervaringen uit het verleden.

Ik besloot de koe bij de horens te vatten en ervoor te gaan. Tickets te boeken in te schrijven voor de workshops. Geen weg meer terug, de ervaringen op me af laten komen.

 

Naar de kijk- en luisterbezoeken keek ik nog uit, daartegenover voelde ik het minste verzet. De dansvoorstelling van Ngemi vond ik vernieuwend, deed me stilstaan bij het contrast en tegelijkertijd het samenspel van heden en verleden. De muziekvoorstelling vond ik beklijvend en zinderde lang na. Het theater intrigeerde me, maar deed me ook beseffen dat de vorm van de voorstelling met de poppen voor mij een te grote afstand creëerde om me te kunnen inleven in het verhaal en de emoties te kunnen doorvoelen. De tentoonstelling met de natuurmobiles deed me ten slotte stilstaan bij hoe je met de meest alledaagse en natuurlijke elementen zo’n verfijnde en sublieme creaties kan maken. Bij de vier voorstellingen stond ik versteld van hoe creatief en expressief mensen kunnen zijn, en vooral hoe vrij iemand zich kan voelen om dit te durven uiten in het bijzijn van anderen.

 

Bij de workshops werd ik zelf blootgesteld aan dat laatste inzicht. Nu moest ik zelf controle durven loslaten, durven loskomen van mijn vaste patronen en van het willen voldoen aan verwachtingen. Durven creëren, durven overbrengen via stem en beeld van wat ik zag en voelde vereiste van mij de stemmetjes in mijn hoofd uit te zetten. Niet na te denken, maar werkelijk te voelen en durven overbrengen. Eens ik dit kon, voelde ik rust en een enorme bevrijding.

 

De inzichten die ik verwierf tijdens deze ontdekkingstocht lijken me ook toepasbaar op anderen binnen het sociaal-agogische werkveld. Dit wordt ook  bevestigd en bekrachtigd door de literatuur. Ervaringen kunnen soms zodanig pijnlijk zijn dat ze moeilijk onder woorden te brengen zijn. Creatieve expressievormen zoals beeld, muziek, dans of woord kunnen dan een hulpmiddel zijn om gevoelens te kunnen uiten zonder ze expliciet te moeten benoemen. Daarnaast kunnen creatieve expressievormen ook een bepaalde afstand creëren tot de gebeurtenis waardoor het veiliger voelt om erbij stil te staan en uiting aan te durven geven. Door op een creatieve manier uiting te geven aan een gebeurtenis, kan het ook perspectief bieden en een plaats geven in het leven.

Tot slot helpt creativiteit ook om jezelf te ontdekken en je identiteit te versterken.

 

Als toekomstig psychologisch consulent wil ik in de toekomst graag met jonge kinderen werken. Jonge kinderen hebben sowieso nog maar een beperkte woordenschat en kunnen ook nog niet altijd verwoorden wat ze juist voelen of waar ze op vastlopen. Speltherapie kan dan een hulpmiddel zijn voor kinderen om over hun problemen te kunnen communiceren. Spel is immers een veilige setting om gedachten en gevoelens te verkennen. Spelen is voor kinderen een natuurlijke manier van communiceren en experimenteren. Het helpt hen om de wereld te leren begrijpen en te interpreteren en stimuleert creativiteit, zelfredzaamheid en sociale interactie. Jan van Rosmalen introduceert in zijn boek ‘Het woord aan de verbeelding: spel en kunstzinnige middelen in het sociaalagogisch werk’ het concept van de 'vrijplaats', een veilige, speelse ruimte waar men nieuwe ervaringen kan opdoen en andere werkelijkheden kan verkennen. Een ruimte die verbeelding en persoonlijke groei stimuleert. Dit concept wil ik graag onthouden en meenemen in mijn toekomstig werk.

 

Met behulp van spel, muziek, natuur en materialen kan je expressie geven aan wat er innerlijk in je leeft. Op die manier kan je gedachten en gevoelens uiten, maar ook begrijpen, een plaats geven en durven loslaten. Kunnen uiten wat in je leeft, werkt bevrijdend en rustgevend.

 

Bronnen:

• Creakrachtig. (z.d.). Therapy. Geraadpleegd op 17 april 2025. https://www.creakrachtig.be/therapy/
• De Groot, R. (2005). Spelenderwijs wijzer worden: Spel, speelgoed en het opgroeiende kind. SWP.
• Nederlandse Vereniging van Speltherapeuten. (z.d.). Wat is speltherapie? Geraadpleegd op 17 april 2025. https://www.speltherapie.net/wat-is-speltherapie/#:~:text=Door%20te%20spelen%20kan%20het,cognitief%20nieuwe%20inzichten%20te%20verwerven
• Van Rosmalen, J. (2021). Het woord aan de verbeelding: Spel en kunstzinnige middelen in het sociaalagogisch werk (3e herz. dr.). Coutinho.
• YoungMinds. (2021, juni 14). How creative therapy has helped me. Geraadpleegd op 17 april 2025. https://www.youngminds.org.uk/young-person/blog/how-creative-therapy-has-helped-me/,