De cursus liep van 17 oktober tot en met 12 december ’24 en bestond uit 7 lessen van telkens 2u.  In dit atelier leerden we verschillende manieren en materialen inzetten om onze eigen artistieke taal te ontwikkelen en een verhaal om te kunnen zetten in een sterk beeld. Docente Marissa Van Mourik begeleidde de oefeningen laagdrempelig en stapsgewijs. Het was een cursus voor alle niveaus, en de focus lag meer op het creatieve proces dan op het uiteindelijke resultaat. Marissa legde de (deel)opdracht uit, we kregen de tijd om op zoek te gaan naar materiaal om mee aan de slag te gaan en na een bepaalde tijd kwamen we terug bij elkaar voor het scherm om te vertellen over onze ervaring.

 

De lessen waren als volgt opgebouwd:

Les 1: snelschetsen en nieuwe realiteit opzoeken

We moesten een object uit onze eigen ruimte kiezen en dit verschillende keren tekenen. Een keer in 10 min, in 7 min, 2 min, 1 min en ten slotte 30 seconden.

Vervolgens bespraken we de invloed van tijd op de intentie van het tekenen en kijken. Was de tijdsduur af te lezen op de tekening? Kijken we anders naar een beeld als je 10 minuten hebt dan wanneer je 30 seconden hebt? Zag je iets nieuws terwijl je tekende? Veranderde je relatie tot het object?

Daarna moesten we de eerste of tweede tekening in 8 tot 10 kleine stukken knippen en deze vervolgens opnieuw samen leggen in een nieuwe volgorde.

Wat was de nieuwe realiteit?

 

Les 2: lijnen

We moesten ons blad in 6 vakken verdelen. Bij elk vak hoorde een ander woord of emotie. We moesten intuïtief reageren op  de verschillende woorden en dit weergeven met een lijn of lijnen. Vervolgens bespraken we het karakter van de getekende lijnen.

In een volgende oefening moesten we de ruimte rondgaan met een rechthoekig geknipt kader. Door dit kader moest je kijken wanneer je tekende. Op die manier kreeg je een uitsnede van je onderwerp. Deze uitsnede moest je weergeven in lijnen.

 

Les 3: restvorm vormen

Eerst moesten we een stilleven tekenen in enkel lijnen, zoals je het voor je ziet. Vervolgens moesten we dit stilleven tekenen in overdreven licht en donker. Daarna moesten we het stilleven nog één keer tekenen met alle lijnen die zichtbaar zijn doorheen de objecten. Elke nieuwe vorm die daarbij ontstaat, moest op een andere manier gearceerd ingevuld worden.

 

Les 4: zoom in

Voor deze les moesten we vooraf op zoek naar natuurlijke materialen zoals stenen, bladeren of hout (of schors). Het moest gaan om een object dat glimt en licht weerspiegelt of interessant was om van dichtbij te tekenen.

We moesten ons materiaal dichtbij ons nemen en dit eerst een tiental minuten nauwkeurig observeren zonder te tekenen.

 

Les 5: surrealisme

Voor deze les vertrokken we van een afbeelding uit de krant of een tijdschrift. Uit deze afbeelding moesten we één element wegsnijden en dit vervangen door leegte, een kleur, een textuur of een andere afbeelding die je eronder legt. 

Hoe verandert dit het beeld? Wat zie je nu?

 

Les 6: poëzie in beeld

Voor deze les hadden we een tijdschrift of leesboek en een potlood nodig. We moesten vier woorden uit dit boek kiezen en hier 2 nieuwe samengestelde woorden mee maken. Vervolgens moesten we een tekening of collage maken die deze woorden in een beeld omvatten.

Als vervolg hierop lazen we samen een haiku. Daarna maakten we samen een gezamenlijke mindmap van welk beelden of associaties dit bij ons naar boven brachten.

Welke woorden zetten de verbeelding in gang? “Zien” we allemaal hetzelfde bij het horen van de tekst? Waar zijn interessante verschillen in interpretatie, hoe komt dat? 

Tot slot maakten we individueel een beeld bij deze haiku.

 

Les 7: expressief (zelf)portret

We tekenden iemand uit de groep of onszelf, waarbij onze ogen op het beeld gericht bleven en niet op het blad. Vervolgens werkten we dit portret verder uit. We mochten hierbij niet gommen of corrigerend werken, maar moesten het realistische met de vervormingen integreren. Het was de bedoeling om het losse van de blinde lijntekening met het studerende van een tekening naar waarneming te verbinden.  

 

Deze workshop was voor mij een heel groeiproces. Ik weet nog hoe ik de eerste les heel simplistisch de waterkan en het glas water dat voor me stond tekende op amper 5 minuten, en me niet kon voorstellen hoe je hier 10 minuten aan kon werken. Toen legde Marissa me uit hoe je naar objecten kan kijken, hoe je de details in je kan opnemen, hoe je een lijnenspel in objecten kan ontdekken. Dit is me bijgebleven, zowel tijdens de volgende lessen als in mijn dagelijks leven. Ik kon op een wandeling plots zien dat de schors van een boomstam niet gewoon bruin was, maar wel tien tinten groen en bruin had. Dat er zowel dikke grillige lijnen, als fijne fragiele weggetjes op liepen. Ik leerde anders, met meer oog voor detail, naar de dingen te kijken in plaats van eraan voorbij te lopen.

 

Dan kwamen we aan de volgende stap. Ik kon de schoonheid en puurheid van objecten wel zien of voelen, maar kon het (daar was dat duivelse stemmetje weer) niet overbrengen. Dit was voor mij enorm frustrerend. Ik wou bijvoorbeeld het lijnenpatroon van een stukje van een rotan mand tekenen of de schubben van een dennenappel, maar kreeg dit niet op papier. Ik voelde de druk om de opdracht op tijd af te hebben en het resultaat aan de groep te laten zien, dat ik snel googelde hoe je een rotan mand tekent en dit nabootste. Het resultaat:  een schoolse tekening, die niet sprak en die mijlenver afstond van wat ik oorspronkelijk had gezien en wilde overbrengen. Ik voelde me kluns van de groep die niet op zijn plaats zat in deze cursus. Bijna was ik afgehaakt, omdat ik zoveel frustratie en schaamte voelde.

Tot ik, dankzij Marissa, tot het inzicht kwam dat ik de controle moest proberen los te laten. Dat het niet ging over het eindresultaat, maar over het kunnen waarnemen en omzetten van wat je ziet of voelt. Dat je soms wanneer je iets uit de omgeving probeert over te tekenen, je een nieuw patroon of een nieuwe vorm ontdekt en je hier verder op gaat, los van het oorspronkelijke object.

 

Ik oefende mezelf in het waarnemen en omzetten en probeerde het denken hierbij uit te schakelen. Dit lukte me het beste wanneer we snelle schetsen of lijntekeningen zonder op ons blad te kijken, moesten maken. Of wanneer we van een bepaald beeld moesten vertrekken en dit moesten kapot knippen en omvormen tot een nieuwe fantasiefiguur. Wanneer ik werkelijk gedwongen werd om controle los te laten en niets meer moest, voelde ik hoe het krampachtige ruimte maakte voor vrijheid en creativiteit, en wat voor heerlijk gevoel dit was.

 

Creëren is niet iets wat je kan of niet kan, maar iets van durven. Je niet te hoeven verantwoorden, niet te hoeven voldoen, maar durven loslaten, durven spelen, durven bevlogen te zijn.